بررسی تطبیقی معجزه در اندیشه اسلامی و غربی

در این نوشته به صورت گذرا نظرات دانشمندان اسلامی و غربی حول چند مساله پیرامون معجزه پرداخته شده است: 1-واژه معجزه در اسلام و واژه miracel در غرب، بر رویدادهای خارق العاده اطلاق می شود و در هر دو حوزه واژه مورد استفاده با واژه های که در متون مقدس به این رویدادها اطلاق شده متفاوت است. 2- چیستی معجزه، دانشمندان اسلامی معجزه را دلیل بر صدق ادعای نبوت می دانند تعریف آنها از معجزه غالبا متاثر از همین نگاه اندیشانه به آن بوده است. و بنابراین آن را به امر خارق العاده که همراه با تحدی و ادعای نبوت و عدم معارضه توسط دیگران است تعریف کرده اند و در غرب چنین نبوده بلکه تعاریف بسته به شرایط ذهنی و معرفت شناسی غالب در غرب است و امروزه تعریف به نقص قوانین طبیعت بیشتر مورد توجه است. 3- امکان معجزه در هر دو حوزه مورد بررسی قرار گرفته است ولی عمدتا در غرب امکان آن از نظر علمی و قوانین طبیعی مورد نظر بوده ولی در حوزه اسلامی عمدتا از نظر فلسفی و عقلی ولی در هر دو حوزه کم اند کسانی که منکر مطلق معجزات باشند. 4- تبیین معجزات در هر دو حوزه مورد بررسی قرار گرفته، در غرب تحت عنوان تبیین طبیعی که آیا می شود آنها را با ساز و کار طبیعت تبیین کرد؟ ولی مشابه آن در جامعه اسلامی بحث معارضه مطرح شده و عدم معارضه که در تعریف متکلمان مسلمان آمده معنایش این است که تبیین و شناخت علل و عوامل آن برای بشر مقدور نیست. 5-معجزات به خاطر اینکه رویدادهای تاریخی اند نیازمند اثبات اند و این بحث هم غرب و هم در حوزه معرفت شناسی اسلامی مطرح بوده در غرب اثبات ناپذیری آن یکی به خاطر تاریخی بودن، دوم به خاطر تعارض با علم است. .ولی متکلمان مسلمان که فارغ از تفکر مبتنی بر تجربه و ایدئولوژی علمی بوده اند تنها به خاطر تاریخی بودن بحث اثبات آن را دنبال کرده اند و چون معجزه جاوید یعنی قرآن موجود است و معجزه بودنش با تحدی اثبات آن را دنبال کرده اند و چون معجزه جاوید یعنی قرآن موجود است و معجزه بودنش تا تحدی روشن است و نیز بسیاری از معجزات افعالی که تاریخی بوده اند را ذکر کرده، لذا اثبات معجزات بحث مهمی شمرده نمی شود لذا ما هم آن را ذیل دیدگاه دانشمندان مسلمان نیاوردیم. 6- دلالت معجزه بر مدعا در هر دو حوزه گسترده مورد توجه بوده و غالبا در غرب آن را دلیل بر وجود خداوند گرفته اند و متکلمان مسلمان آن را دلیل بر صدق ادعای نبوت می دانند.